Beyaz eşyada geri dönüştürme ve yeniden kullanma nasıl yapılıyor?

Süresi dolmuş, Atık Elektrik ve Elektronik aletlerin (AEEE) bilinçsiz bir şekilde atılması da doğaya uzun süreli hasarlar verebiliyor. Beyaz eşyaların yapımında kullanılan ağır metallerin de çöpe atılması çevre ve aynı zamanda insan sağlığını da derinden etkileyebiliyor. Peki bu eşyalarda sağlıklı bir şekilde geri dönüştürme nasıl olabilir bir göz atalım.

Elektrikli ve elektronik eşyaların üretiminden nihai bertarafına kadar çevre ve insan sağlığının korunması amacıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği 22.05.2012 tarih ve 28300 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik elektrikli eşya üreticilerine, dağıtım ve satış kanallarına, belediyelere, AEEE işleme tesislerine ve tüketicilere çeşitli yükümlülükler getirmektedir.

Atık yönetimi sisteminin kurulması ile ilgili en büyük sorumluluk piyasaya ürün süren üreticilere düşmektedir. Üreticiler atıkların toplanması, işlenmesi ve bertaraf edilmesi amacıyla bir sistem kurmak ve sistem maliyetlerini karşılamakla yükümlüdür. Benzer şekilde elektrikli ürün satışı yapan dağıtıcılar ise atıkların toplanabilmesi için atık toplama kutusu bulundurmak, tüketiciyi bu konuda bilgilendirmek ve toplanan atıkları kurulan sistemlere vermekle yükümlüdür.

Poliklorlubifenilleri içeren kapasitörler (PCB’ler)

Özellikle florasan tipi aydınlatma cihazlarında veya fonksiyonel güç motorlarında kullanılan maddelerden oluşur. Beyaz eşyadan ayrıştırılmadan çöpe atılması veya yanlış parçalanması insan sağlığı için zararlı etkenler oluşturur.

Radyoaktif maddeler içeren parçalar

Bulaş ihtimaline karşı mutlaka profesyonel bir şekilde özel olarak ayrıştırılmalı ve öyle dönüştürülmelidir.

Asbest içeren kısımlar

AEEE’ler genellikle bu tür maddeler içerirler. Asbest insan sağlığı için zararlı bir madde olduğundan dolayı bu kısımların dönüştürülmek için özenle ayırılması gerekmektedir.

Piller, toner kartuşlar, bromlu alevlenmeyi önleyici plastikler, elektrolit kapasitörleri, ateşe dayanıklı seramik elyaf içeren parçalar, katot ışın tüpleri ve sıvı kristal görüntüleyiciler gibi parçalarda geri dönüşüm işlemleri öncesinde elektronik atıklardan uygun şekilde ayrılması gereken bileşenlerdir.

Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtildiği üzere AEEE Kategorileri;

1. Buzdolabı / Soğutucular / İklimlendirme Cihazları
2. Büyük Beyaz Eşyalar (Buzdolabı / Soğutucular / İklimlendirme Cihazları hariç)
3. Televizyon ve Monitörler
4. Bilişim ve Telekomünikasyon ve Tüketici Ekipmanları (Televizyon ve Monitörler hariç)
5. Aydınlatma Ekipmanları
6. Küçük Ev Aletleri, Elektrikli ve Elektronik Aletler, Oyuncaklar, Spor ve Eğlence Ekipmanları, İzleme ve Kontrol Aletleri

AEEE dönüştürülmesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na ulaşılması gerekmektedir.